Przygotowania do ćwiczeń

Prace związane z organizacją przedmiotowych ćwiczeń rozpoczęły się w lipcu 2015 roku, kiedy to po uzyskaniu wszelkich formalnych pozwoleń na ich organizację przystąpiono do opracowywania założeń i celów, które będą miały być osiągnięte w trakcie ich realizacji.

Przygotowania polegały na organizacji szeregu spotkań roboczych służb i instytucji biorących udział w ćwiczeniach w trakcie których omawiano sposoby radzenia sobie z tego typu sytuacjami oraz wskazywano na różnego rodzaju utrudnienia związane z organizacją tego tupu ćwiczeń. Spotkania organizowane były na terenie Komendy Powiatowej PSP w Drawsku Pomorskim a także drawskiego Gimnazjum. Na bazie powyższych spotkań wypracowano założenia końcowe oraz cele do osiągnięcia.

W trakcie spotkań zwrócono uwagę między innymi na potrzebę poinformowania o szczegółach ćwiczeń uczniów, nauczycieli, pracowników Gimnazjum oraz drawskiej społeczności by nie wzbudzać zbędnej paniki. Cel ten osiągnięto poprzez przekazywanie informacji za pośrednictwem Dyrekcji oraz grona pedagogicznego szkoły a także za pośrednictwem lokalnych mediów i portali informacyjnych. Dzięki temu, wszystkie osoby przebywające w tym dniu w Gimnazjum wiedziały o organizacji ćwiczeń oraz o ich przebiegu.

Zakładane cele do osiągnięcia

Na podstawie analizy zagrożeń oraz problemów związanych z tego typu zdarzeniami, przyjęto następujące cele do osiągnięcia:

• wypracowanie sposobów postępowania służb ratunkowych i porządkowych w sytuacji wystąpienia zdarzenia kryzysowego o charakterze kryminalno – terrorystycznym,
• zapoznanie się z procedurami oraz zasadami organizacji działań w przypadku wystąpienia tego typu sytuacji,
• doskonalenie umiejętności prowadzenia działań z zakresu ratownictwa medycznego w sytuacji zdarzenia o charakterze masowym,
• doskonalenie umiejętności prowadzenia działań w trakcie pożaru blokowego,
• doskonalenie umiejętności w zakresie ewakuacji osób poszkodowanych i zagrożonych z wysokości i pomieszczeń zadymionych,
• doskonalenie umiejętności prowadzenia ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej,
• doskonalenie umiejętności współdziałania strażaków OSP z KSRG i JRG PSP Drawsko Pomorskie z jednostkami organizacyjnymi Policji i Żandarmerii Wojskowej oraz innymi podmiotami biorącymi udział w ćwiczeniach,
• doskonalenie umiejętności współdziałania strażaków OSP i PSP ze służbami i instytucjami współdziałającymi przy zdarzeniach o charakterze kryminalno – terrorystycznym,
• sprawdzenie umiejętności utrzymywania łączności oraz współpracy pomiędzy KDR a innymi służbami,
• sprawdzenie umiejętności utrzymywania łączności pomiędzy KDR a poszczególnymi odcinkami bojowymi,
• doskonalenie współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej KSRG z podmiotami wspomagającymi system podczas działań ratowniczych,
• sprawdzenie środków alarmowania i łączności (dowodzenia i współdziałania) pomiędzy współuczestniczącymi siłami i środkami.

Założenia do ćwiczeń

W trakcie prowadzenia zajęć lekcyjnych na teren placówki oświatowej wjeżdża czterech zamaskowanych mężczyzn wyposażonych w broń palną i materiały wybuchowe. Po podejściu do obiektu napastnicy detonują dwa ładunki wybuchowe i wchodzą do jego wnętrza.

W tym samym czasie, osoba, która usłyszała wybuch, nie znając jego pochodzenia, a widząc oznaki pożaru i krzyki ludzi przekazuje informację do Dyrektora Gimnazjum w wyniku czego podjęta zostaje decyzja o zarządzeniu ewakuacji ludzi z obiektu.

Dyrektor Gimnazjum po zarządzeniu ewakuacji przekazuje informację o wybuchu w budynku szkoły na numer alarmowy 112. Operator Wojewódzkiego Centrum Powiadamiania Ratunkowego po zebraniu danych przekazuje informację o wystąpieniu zdarzenia do właściwych służb.

Uciekające ze szkoły osoby ulegają panice w wyniku której część z nich zostaje popchnięta i stratowana. Napastnicy na pierwszej i drugiej kondygnacji obiektu detonują improwizowane ładunki wybuchowe w wyniku czego dochodzi do pożaru na kilku kondygnacjach obiektu dydaktycznego. Napastnicy, którzy przedostali się do wnętrza obiektu, kierują się w stronę zachodniego skrzydła budynku dydaktycznego i otwierają ogień do osób, które nie zdążyły się jeszcze ewakuować.

W wyniku ostrzału kilkanaście osób doznaje obrażeń ciała. Zamachowcy podkładają ładunki wybuchowe i wycofują się do hali widowiskowo – sportowej biorąc po drodze grupę kilkunastu uczniów jako zakładników. Po wycofaniu się detonują ładunki wybuchowe doprowadzając do pożaru blokowego.

Jako pierwsze na miejsce zdarzenia docierają zastępy z Jednostki Ratowniczo – Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej w Drawsku Pomorskim oraz Zespół Ratownictwa Medycznego Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie filia w Drawsku Pomorskim. Ratownicy wjeżdżając na teren szkoły widzą wydobywające się kłęby dymu oraz uciekających z wnętrza obiektu ludzi.  Nieświadomy zagrożenia Kierujący Działaniem Ratowniczym (KDR) poleca przygotować sprzęt i szczegółowo rozpoznać sytuację.

W chwili podejmowania czynności ratunkowych (wprowadzania ratowników w sprzęcie ochrony dróg oddechowych do obiektu) jeden z napastników otwiera ogień w kierunku ratowników powodując obrażenia u dwóch strażaków, którzy ranni pozostają we wnętrzu obiektu.

KDR podejmuje decyzję o wycofaniu z terenu szkoły w bezpieczne miejsce służb ratunkowych i za pośrednictwem Stanowiska Kierowania Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Drawsku Pomorskim przekazuje informację o strzelaninie do Dyżurnego Policji. W związku z zaistniałą sytuacją KDR podejmuje decyzję o wstrzymaniu ruchu w komunikacji drogowej w pobliżu miejsca zdarzenia i zakazuje przebywania osób postronnych w zagrożonej okolicy.

Ewakuowane z wnętrza obiektu osoby gromadzą się z dala od obiektu, gdzie przejmowane są przez personel medyczny i strażaków (ratowników KSRG) w celu udzielenia im pomocy medycznej. W związku z dużą ilością osób poszkodowanych Koordynator Medycznych Działań Ratowniczych przekazuje informację o wystąpieniu zdarzenia masowego i żąda zadysponowania dodatkowych sił i środków służb ratunkowych.

Na miejsce zdarzenia zadysponowane zostają zespoły ratownictwa medycznego oraz jednostki ochrony przeciwpożarowej wyposażone w namioty ewakuacyjne oraz sprzęt do udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy. Po przybyciu na miejsce zdarzenia KDR wskazuje miejsce ustawienia namiotów oraz przydziela zadania poszczególnym zastępom.

Po otrzymaniu informacji o strzelaninie w placówce oświatowej Dyżurny Policji dysponuje na miejsce zdarzenia najbliższe patrole policji oraz Samodzielny Pododdział Antyterrorystyczny Policji (SPAT). W związku z niebezpieczną sytuacją i koniecznością zaangażowania dużych sił porządkowych prosi o wsparcie Żandarmerii Wojskowej. W chwili gdy w pobliże obiektu docierają policyjne patrole, funkcjonariusze zostają ostrzelani przez napastników, którzy zabarykadowali się w jednym ze skrzydeł obiektu, mając za zakładników grupę kilkunastu uczniów.

W związku z silnym ostrzałem i detonacją ładunków wybuchowych rzucanych w kierunku sił policyjnych, funkcjonariusze wycofują się, zabezpieczają teren i oczekują na wsparcie kolejnych patroli Policji oraz Żandarmerii Wojskowej. W czasie gdy następuje ostrzał sił policyjnych w miejscu bezpiecznym udzielana jest pomoc osobom poszkodowanym.

W związku z gwałtownym rozwojem pożaru oraz koniecznością udzielania pomocy medycznej wielu osobom KDR poleca zadysponować na miejsce zdarzenia dodatkowe siły i środki Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego.

Siły te skierowane zostają do wyznaczonego punktu koncentracji, gdzie przydzielane są im poszczególne zadania. Jednocześnie zostaje podjęta decyzja o ewakuacji pobliskich budynków mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej.

Po konsultacji KDR i dowódcy z Policji zadanie ewakuacji obiektu użyteczności publicznej (Starostwo Powiatowe) przydzielone zostaje siłom KSRG natomiast mieszkańcy pobliskich obiektów mieszkalnych oraz pracownicy Ośrodka Kultury ewakuowani zostają przez funkcjonariuszy Policji.

Siły i środki KSRG przybyłe do punktu koncentracji otrzymują zadanie organizacji zaopatrzenia wodnego z miejskiej sieci wodociągowej. KDR poleca przygotować zaopatrzenie wodne z pobliskich hydrantów oraz przygotować sprzęt i armaturę do jej podawania. Strażacy otrzymują również polecenie przygotowania sprzętu do podjęcia osób zagrożonych znajdujących się w oknach i na dachu płonącego obiektu. Po trwającym kilka minut ostrzale nastaje cisza – napastnicy przestają strzelać.

W pewnym momencie z wnętrza obiektu wychodzi napastnik trzymający zakładnika z przystawioną bronią do głowy i kieruje żądania. Następnie otwiera ogień w kierunku sił policyjnych i znika we wnętrzu obiektu. Wykorzystując nieuwagę napastników z obiektu zaczynają uciekać zakładnicy. Osoby, które opuściły obiekt, informują funkcjonariuszy Policji, że we wnętrzu obiektu pozostali tylko napastnicy. Następuje szturm sił policyjnych na obiekt. Do wnętrza wchodzą policjanci SPAT i po chwili wyprowadzają pozostających przy życiu napastników. Po opanowaniu sytuacji przez siły policyjne następuje sprawdzenie obiektu pod kątem przebywania innych uzbrojonych osób oraz występowania ładunków wybuchowych.

W chwili gdy KDR uzyskuje informację o obezwładnieniu napastników i zabezpieczeniu miejsca zdarzenia podjęte zostają działania ratowniczo-gaśnicze zmierzające do ewakuacji osób z wyższych kondygnacji oraz dachu obiektu, a także do ugaszenia pożaru blokowego. Do wnętrza obiektu wprowadzone zostają roty wyposażone w sprzęt ochrony dróg oddechowych i otrzymują zadania ewakuacji wszystkich osób poszkodowanych przebywających w obiekcie oraz podjęcia działań gaśniczych zmierzających do opanowania sytuacji pożarowej.

Działania gaśnicze prowadzone są we wnętrzu obiektu oraz z zewnątrz. KDR poleca sprawić podnośniki hydrauliczne i drabiny w celu ewakuacji osób znajdujących się na wyższych kondygnacjach obiektu szkoły. Po opanowaniu sytuacji pożarowej następuje ponowne sprawdzenie obiektu i proces dogaszania pożaru.

Osoby bezpośrednio zagrożone: uczniowie, nauczyciele i pracownicy szkoły przebywający w tym dniu w obiekcie – liczba osób nieznana.

Osoby pośrednio zagrożone: mieszkańcy pobliskich zabudowań, pracownicy i użytkownicy pobliskich obiektów użyteczności publicznej, osoby postronne - liczba osób nieznana.

Przewidywana liczba ewakuowanych osób: – około 800.

Wykaz sił i środków wyznaczonych do udziału w ćwiczeniach

Łączna ilość uczestników ćwiczeń: 141 osób + 40 pozorantów.

Zauważyć należy, że w rolę pozorantów wcielili się członkowie Młodzieżowej Grupy Medycznej prowadzonej przez członków Stowarzyszenia ŻAREK działającego przy Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Drawsku Pomorskim. Dzięki realistycznym obrażeniom i profesjonalnej grze aktorskiej wszyscy poczuć się mogli jak w realnym zdarzeniu.

Przebieg ćwiczeń

Pierwszy etap ćwiczeń odbył się w dniu 24 września br. kiedy to na terenie sali konferencyjnej Drawskiej Informacji Turystycznej w Drawsku Pomorskim zorganizowano ćwiczenia aplikacyjne w których udział wzięli przedstawiciele wszystkich ćwiczących służb.

W ramach wystąpień poszczególne formacje przedstawiały zasady i procedury jakie obowiązują w sytuacji tego typu zagrożeń oraz sposoby organizacji działań.  Poruszono zagadnienia związane z problemami współczesnego świata, konsekwencjami oraz przyczynami zamachów terrorystycznych i zdarzeń kryminalnych, sposobami postępowania w sytuacji wystąpienia zdarzenia masowego a także pożaru blokowego. Uczestnikom tego etapu ćwiczeń zaprezentowano założenia do ćwiczeń oraz szczegółowo omówiono to z czym przyjdzie im się zmierzyć następnego dnia. W tej części ćwiczeń udział wzięło ponad 40 osób.

Kolejny etap odbył się o godzinie 9.00 w dniu 25 września 2015 roku na placu szkoleniowym Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Drawsku Pomorskim. Tutaj odbyła się odprawa przed ćwiczeniami oraz szczegółowo omówiono założenie do ćwiczeń. Nastąpiła również wymiana doświadczeń i poglądów związanych z wystąpieniem tego typu zdarzeń.

Punkt kulminacyjny organizowanych ćwiczeń nastąpił kilka minut po godzinie dziesiątej. Wtedy to właśnie na teren drawskiego Gimnazjum wjechał czerwony samochód osobowy a z jego wnętrza wybiegło czterech uzbrojonych napastników. Tak właśnie rozpoczęła się praktyczna część ćwiczeń „ZAMACH 2015”.

Ewakuacja szkoły, strzały, wybuchy, dym, przeraźliwy krzyk i profesjonalnie przygotowana pozoracja nadawały realizmu ćwiczeniom do tego stopnia, że nawet organizatorom przechodziły niekiedy ciarki po plecach.

Tak właśnie przygotowana pozoracja dała możliwość stawienia czoła własnym słabościom i z pozoru drastycznym wydarzeniom. Każda formacja biorąca udział w ćwiczeniach ma w tego typu sytuacjach określone zadania i kompetencje. Tutaj teoria zderzyła się z praktyką obnażając niedociągnięcia, ale dając również bezcenne doświadczenie.

Medialne zainteresowanie

Nie wiedzieć dlaczego ćwiczenia cieszyły się ogromnym zainteresowaniem lokalnych i ogólnopolskich mediów. Pomimo faktu, że Komendant Powiatowy PSP w Drawsku Pomorskim nie wystosował oficjalnych zaproszeń na ćwiczenia do stacji telewizyjnych, w miejscu wyznaczonym dla mediów stawili się redaktorzy i operatorzy TVN 24, TVP, Radia Koszalin, Głosu Koszalińskiego, Magazynu Drawskiego, www.dsi.net.pl, www.drawskopomorskie.com oraz wiele innych. Choć celem ćwiczeń nie było wzbudzenie ogólnokrajowego zainteresowania wydarzeniami w drawskim gimnazjum, redaktorzy z zaciekawieniem obserwowali przebieg ćwiczeń i zbierali materiał filmowy, fotograficzny oraz radiowy.

Chwilę po rozpoczęciu ćwiczeń, spora część z nich samowolnie opuściła wyznaczone miejsce i weszła w zadymiony obiekt by z bliska obserwować to z czym musiały się zmierzyć służby.

Omdlenia

W trakcie ćwiczeń gdy z fazy działań antyterrorystycznych przechodzono na działań związanych z likwidacją symulowanego pożaru blokowego na boisku szkolnym, na którym zgromadzili się uczniowie po ewakuacji zaczęło dochodzić do omdleń. Z terenu, na którym przez ponad godzinę stali ewakuowani uczniowie zaczęto wynosić i wyprowadzać uczennice, które skarżyły się na złe samopoczucie, zdenerwowanie, bóle głowy oraz odruchy wymiotne. Osoby te natychmiast przekazane zostały do utworzonego punktu medycznego, gdzie rozpoczął się proces realnego udzielania pomocy medycznej przez strażaków oraz ratowników medycznych. Po dostarczeniu czwartej gimnazjalistki podjęto decyzję o wygrodzeniu terenu akcji, zabraniu łóżek polowych z namiotów ewakuacyjnych i ich ustawieniu w miejscu bezpiecznym – z uwagi na wystąpienie realnego zagrożenia zapadła również decyzja o przerwaniu ćwiczeń. Łącznie do utworzonego punktu medycznego dostarczono 7 dziewcząt z podobnymi objawami. Wszystkie osoby pozostawały pod nadzorem personelu medycznego oraz strażaków a w chwili zabierania ich z miejsca zdarzenia pozostawały w logicznym kontakcie z ratownikami (nie było przypadku utraty świadomości). Zauważyć należy, że osoby te nie brały bezpośredniego udziału w pozoracji i nie miały kontaktu z wytwarzanymi gazami symulującymi zadymienie ponieważ zostało ono wytworzone po zarządzonej ewakuacji.

Medialna nagonka

Krótko po zakończeniu ćwiczeń nasz kraj obiegła informacja o uczniach drawskiego Gimnazjum zatrutych przez strażaków gazem symulującym pożar. W mediach zawrzało a na forach pojawiło się mnóstwo różnorodnych komentarzy dotyczących sprawy.  Większość z nich stawiała nas strażaków w ogniu krytyki nie pozostawiając suchej nitki na organizatorach i uczestnikach ćwiczeń. Były tam też wpisy dziewcząt, którym udzielana była pomoc medyczna w treści, których wykazywały zdziwienie i zaskoczenie, że to jakiś gaz był powodem ich złego samopoczucia. Tych głosów jednak nikt nie słuchał – liczyła się sensacja i to, że strażacy otruli uczennice. Nikt w tym miejscu nie zastanowił się nad przyczynami i powodami omdleń - nad tym, że poszkodowane dziewczęta nie brały udziału w pozoracji. Nikt nie słuchał głosów strażaków i dyrekcji szkoły mówiących o tym, że osoby te wielokrotnie już ulegały takim omdleniom. Najważniejsze było to, że strażacy w trakcie swych ćwiczeń spowodowali rzekome zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego. W tym momencie wiele spraw daje do myślenia, chociażby to, że skoro dziewczęta zostały otrute gazem to jakim cudem Panowie redaktorzy w pełni sił i w dobrej kondycji relacjonowali przebieg działań, choć chwilę wcześniej samowolnie wtargnęli do obiektu i przebywali w nim przez prawie godzinę? Może faktycznie coś z tym gazem było nie tak?

Po upływie kilkunastu godzin i zbadaniu sprawy ogólnopolskie media zeszły z tonu i bardziej ostrożnie komentowały sprawę, sugerując nawet, że to nie ćwiczenia straży pożarnej a inne przyczyny były powodem zasłabnięć. Tego jednak nikt już nie słuchał a w pamięci zachował się fakt otrucia przez strażaków niewinnych gimnazjalistek.

Zwrócenie uwagi

Organizacja ćwiczeń kosztowała wiele wysiłku i poświęconego czasu. Przygotowanie założeń, scenariusza, pozoracji czy prezentacji były niezbędne do tego, by wszystko odbyło się jak z „najwyższej półki”. By realizacja założeń ukazała pewien problem z którym możemy się spotkać, a który dotyczy także małych miasteczek, jakich wiele jest przecież w naszym kraju.

Tego typu ćwiczenia organizowane są zazwyczaj w wielkich miastach, w dużych aglomeracjach i miejscach, w których skupia się wiele osób. Z założenia tam właśnie ma dojść do zamachu terrorystycznego czy też do wystąpienia innego zdarzenia o charakterze kryminalnym. No tak, ale nadal pozostaje pytanie, co z tymi małymi miejscowościami? Co z tymi miasteczkami, gdzie nie ma możliwości ściągnięcia w krótkim czasie setek strażaków, ratowników medycznych czy policjantów? Co należy czynić w sytuacji wystąpienia tego typu zdarzeń? Te pytania były zaczątkiem pomysłu na organizację ćwiczeń „ZAMACH 2015”. Ćwiczenia te dla każdej z formacji miały dać obraz tego, na co można liczyć w tak nieprzewidywalnej i tragicznej sytuacji. Rzeczywistość zmusza nas przecież do głębokiej analizy tego czy taki problem może dotyczyć wyłącznie dużych miast czy zdarzyć się może wszędzie.

Takimi właśnie przesłankami kierowano się w trakcie kilkumiesięcznych przygotowań, przemyśleń i ustaleń. Z jednej strony ćwiczenia sprawdzić miały stan rzeczywisty z drugiej zwrócić uwagę na problem, z jakim mogą borykać się mniejsze miejscowości. Dzięki medialnej nagonce, z jaką przyszło nam się zmierzyć uzyskany został zupełnie odwrotny od zakładanego efekt – zamiast myśleć, co zrobić w takiej sytuacji, teraz każdy boi się podjąć ten temat. Odsuwa go jeszcze bardziej na bok i udaje, że go nie dotyczy. Podsumowując poruszony przez nas problem stał się jeszcze większym tematem tabu a nie taki był nasz zamiar.  No, ale cóż – wyszło tak jak wyszło.

Dochodzenie

Pod wpływem doniesień medialnych o zatruciu drawskich Gimnazjalistów i spowodowaniu zagrożenia dla ludzkiego życia wszczęte zostało policyjne dochodzenie, które wyjaśni okoliczności zajścia i miejmy nadzieję, w pełni oczyści nas strażaków ze stawianych zarzutów. Jesteśmy przekonani, że wraz z dyrekcją szkoły i gronem pedagogicznym dołożyliśmy wszelkich starań i dopełniliśmy wszelkich zasad bezpieczeństwa by nikomu nic się nie stało. Mamy tym samym nadzieję, że prowadzone pod nadzorem Prokuratury Rejonowej w Drawsku Pomorskim dochodzenie wyjaśni to, o czym mówił cały kraj.

Podziękowania

Na zakończenie należy wspomnieć o ogromnym zaangażowaniu i chęci współpracy ze strony służb, instytucji, organizacji i wolontariuszy. Dzięki ogromnemu wysiłkowi, pomysłowości i sercu włożonemu w organizację i przebieg ćwiczeń mogliśmy się przekonać, że we wszelkiego rodzaju sytuacjach kryzysowych możemy na sobie polegać, a organizacja tego typu przedsięwzięć bezpośrednio przyczynia się do poprawy poziomu bezpieczeństwa na terenie powiatu drawskiego.

Słowa podziękowania kierujemy dla uczestników i przedstawicieli służb biorących udział w ćwiczeniach:

• Starostwa Powiatowego w Drawsku Pomorskim,
• Urzędu Miejskiego w Drawsku Pomorskim,
• Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Drawsku Pomorskim,
• Komendy Powiatowej Policji,
• Wydziału Żandarmerii Wojskowej w Olesznie,
• Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie filia w Drawsku Pomorskim,
• Wojskowej Straży Pożarnej w Olesznie i Budowie,
• Straży Miejskiej w Drawsku Pomorskim,
• Ochotniczych Straży Pożarnych w Krajowym Systemie Ratowniczo Gaśniczym z terenu powiatu drawskiego,
• Stowarzyszenia ŻAREK i Młodzieżowej Grupy Medycznej,
• wszystkich osób, które w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniły się do organizacji ćwiczeń.

Szczególne podziękowania i słowa uznania kierujemy w stronę mieszkańców Drawska Pomorskiego, społeczności powiatu drawskiego i lokalnych mediów za wsparcie i wyrozumiałość w ciężkich, po medialnej nagonce, dla nas chwilach.

Autor: kpt. Andrzej Podolak - Dowódca JRG PSP Drawsko Pomorskie

link do materiału video:

https://www.youtube.com/watch?v=KAm60hQCKY4

https://youtu.be/QMRgKJtKoOU